A vitamini, retinol ve beta-karoten gibi bileşiklerden elde edilen bir vitamindir. Retinol, hedef dokulara iletilmek üzere retinol bağlayıcı proteinler tarafından taşınır. Ayrıca, retinolün oksidasyonu sonucunda retinoik asit elde edilir. A vitamini, kanserin önlenmesinde potansiyel bir role sahip olabilir, ancak bu konuda yapılan çalışmalar karışık sonuçlar verir. A vitamini eksikliği olan popülasyonlarda, takviye programlarının kanser insidansını azaltabileceği görülmüştür. Ancak, yeterli A vitamini olan gruplarda ek takviyenin kanser önlemede etkili olmayabileceği düşünülmektedir. Bunun nedeni, retinol plazma seviyelerini sınırlayan geri bildirim mekanizmalarının etkisi olabilir. Ayrıca, beta-karoten ve diğer karotenoidler DNA hasarına neden olan serbest radikalleri azaltarak karsinogenezi engelleyebilir. Bu nedenle, A vitamini ve beta-karotenin kanser önlemede potansiyel faydaları vardır.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10637381/

A vitamini ve karotenoidler nedir ve ne işe yararlar?

A vitamini, birçok gıdada doğal olarak bulunan yağda çözünen bir vitamindir. A vitamini normal görme, bağışıklık sistemi, üreme, büyüme ve gelişme için önemlidir. A Vitamini ayrıca kalbinizin, akciğerlerinizin ve diğer organlarınızın düzgün çalışmasına yardımcı olur. Karotenoidler sarı, turuncu ve kırmızı meyve ve sebzelere renklerini veren pigmentlerdir. Vücudunuz bazı karotenoidleri A vitaminine dönüştürebilir.

A vitamini için iki farklı kaynak vardır:

 
Önceden oluşturulmuş A vitamini balıkta, organ etlerinde (karaciğer gibi), süt ürünlerinde ve yumurtada bulunur.

Provitamin A karotenoidleri vücudunuz tarafından A vitaminine dönüştürülür. Meyvelerde, sebzelerde ve diğer bitki bazlı ürünlerde bulunurlar. Gıdalarda ve diyet takviyelerinde en yaygın bulunan provitamin A karotenoidi beta-karotendir.

Ne kadar A vitaminine ihtiyacım var?

İhtiyacınız olan A vitamini miktarı yaşınıza ve cinsiyetinize bağlıdır. Önceden oluşturulmuş A vitamini ve provitamin A karotenoidlerinin günlük önerilen ortalama miktarları, retinol aktivite eşdeğerlerinin (RAE) mikrogramları (mcg) cinsinden aşağıda listelenmiştir.

Tabloda sırayla0-6, 7-12 aylık bebeklerin ; 1-3, 4-8, 9-13 yaş çocukların; 14-18 yaş genç erkek ve kızların; yetişkin erkek ve kadınların; hamile genç ve hamile yetişkin kadınların; emziren genç ve yetişkin kadınların günlük alması gereken A vitamini dozu belirtilmiştir.


 

Yeterince A vitamini almazsam ne olur?

A vitamini eksikliğinin en yaygın belirtisi, gece körlüğü (gece görüş zayıflığı) ile kendini gösteren bir göz hastalığı olan keratoconjunctivitis sicca (kseroftalmi)*dir. Bu durum, düşük ışıkta görme yetisinin kaybı şeklinde başlar ve tedavi edilmezse körlüğe kadar ilerleyebilir.

Ayrıca, uzun süreli A vitamini eksikliği şu sağlık sorunlarına yol açabilir:

• Solunum yolu hastalıkları riski artar (örneğin zatürre),

• Bağışıklık sistemi zayıflar, bu da kızamık ve ishal gibi enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirir,

• Anemi (kansızlık) gelişebilir – bu, kırmızı kan hücrelerinin vücuda yeterince oksijen taşıyamaması durumudur.

A vitamini zararlı olabilir mi?

Evet, bazı A vitamini türlerinin yüksek dozda alımı zararlı olabilir.

Özellikle önceden oluşmuş A vitamininin (genellikle takviyeler veya bazı ilaçlardan alınan form) fazla alınması şu gibi yan etkilere yol açabilir:

• Şiddetli baş ağrısı,

• Bulanık görme,

• Mide bulantısı,

• Baş dönmesi,

• Kas ağrıları,

• Koordinasyon sorunları.

Eğer hamilelik sırasında çok fazla önceden oluşmuş A vitamini alınırsa, bu durum doğum kusurlarına neden olabilir. Bebekte göz, kafa tası, akciğerler ve kalp gibi organların anormal gelişimi görülebilir.
Bu yüzden, hamileyseniz ya da hamile kalma ihtimaliniz varsa, yüksek dozda önceden oluşmuş A vitamini içeren takviyeler almamalısınız.

Öte yandan, beta-karotenin (provitamin A) yüksek miktarda alımı aynı sorunlara yol açmaz. Aşırı beta-karoten tüketimi cildin sarı-turuncu renge dönmesine neden olabilir, ancak bu durum zararsızdır ve daha az beta-karoten tüketildiğinde ortadan kalkar.

Ancak bazı araştırmalar, sigara içenler, eski sigara içicileri ve asbeste maruz kalan kişilerin, yüksek dozda beta-karoten takviyesi alması durumunda akciğer kanseri ve ölüm riskinin arttığını göstermiştir.

A vitamini için üst alım sınırı (günlük)

Önceden oluşmuş A vitamini için günlük üst sınırlar, yiyecekler, içecekler ve takviyeler dahil olmak üzere tüm kaynaklardan alınan toplam miktarı kapsar. Ancak, tıbbi nedenlerle doktor kontrolünde A vitamini alanlar için bu sınırlar geçerli değildir.

Beta-karoten ve diğer provitamin A türleri için ise üst sınır belirlenmemiştir.

Tabloda 0-12 ay; 1-3, 4-8, 9-13 yaş çocuklar; 14-18 gençler; 19 yaş ve üstü yetişkinler için A vitamini üst limiti verilmiştir.

https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminA-Consumer/
Sitemizdeki A vitamini takviyelerine burdan ulaşabilirsiniz
https://www.vitamintakviyesi.com/kategori/a-vitamini-takviyeleri