Demir takviyesi, özellikle anemik olmayan bireylerde, oksidatif stres ve inflamasyon üzerinde farklı etkilere sahip olabilir. Bir çalışmada, anemik hamile kadınlarda demir takviyesi hematolojik profili iyileştirirken, anemik olmayan hamile kadınlarda oksidatif stres ve inflamasyon belirteçlerinde artış gözlemlenmiştir.
Yüksek demir alımının beyin sağlığı üzerindeki etkileri üzerine yapılan sistematik bir derleme, hayvan çalışmalarında olumsuz sonuçlar bildirirken, insan çalışmalarında bulguların tutarsız olduğunu belirtmiştir.
Demir, vücudun büyüme ve gelişme için ihtiyaç duyduğu bir mineraldir. Vücut, akciğerlerden tüm vücuda oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerindeki bir protein olan hemoglobini ve kaslara oksijen sağlayan bir protein olan miyoglobini üretmek için demiri kullanır. Ayrıca, vücut bazı hormonları üretmek için de demire ihtiyaç duyar.
Ne kadar demire ihtiyacım var?
Günlük demir ihtiyacınız yaşınıza, cinsiyetinize ve ağırlıklı olarak bitki bazlı bir diyet tüketip tüketmediğinize bağlıdır. Ortalama günlük önerilen miktarlar aşağıda miligram (mg) cinsinden listelenmiştir. Et, kümes hayvanları veya deniz ürünleri tüketmeyen vejetaryenler, tabloya göre neredeyse iki kat daha fazla demire ihtiyaç duyarlar çünkü vücut, bitkisel gıdalardaki non-hem demiri, hayvansal gıdalardaki hem demiri kadar iyi ememez.
Hangi yiyecekler demir sağlar?
Demir, birçok gıdada doğal olarak bulunur ve bazı güçlendirilmiş (fortifiye) gıda ürünlerine eklenir. Aşağıdaki gibi çeşitli yiyecekleri tüketerek önerilen miktarda demir alabilirsiniz:
•Yağsız et, deniz ürünleri ve kümes hayvanları
•Demirle zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler ve ekmekler
•Beyaz fasulye, mercimek, ıspanak, barbunya fasulyesi ve bezelye
•Kuruyemişler ve kuru üzüm gibi bazı kuru meyveler
Yiyeceklerdeki demir iki formda bulunur: hem demiri ve non-hem demiri. Non-hem demiri bitkisel gıdalarda ve demirle zenginleştirilmiş ürünlerde bulunur. Et, deniz ürünleri ve kümes hayvanlarında hem hem hem de non-hem demiri vardır.
Bitkisel kaynaklı demirin emilimi onu et, kümes hayvanları, deniz ürünleri ve C vitamini içeren gıdalar (örneğin narenciye, çilek, tatlı biber, domates ve brokoli) ile birlikte tükettiğinizde artar.
Hangi tür demir takviyeleri mevcuttur?
Demir, birçok multivitamin/mineral takviyesinde ve sadece demir içeren takviyelerde bulunur. Takviyelerdeki demir genellikle ferroz sülfat, ferroz glukonat, ferrik sitrat veya ferrik sülfat formunda bulunur.
Demir içeren diyet takviyelerinin etiketinde, çocukların erişemeyeceği bir yerde saklanması gerektiğine dair bir uyarı bulunur. Demir içeren ürünlerin kazara aşırı dozda alınması, 6 yaş altındaki çocuklarda ölümcül zehirlenmelerin önde gelen nedenlerinden biridir.
Yeterince demir alıyor muyum?
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çoğu insan yeterince demir alır. Ancak bazı gruplar, yeterli demir almakta diğerlerine göre daha fazla zorluk yaşayabilir:
•Ergen kızlar ve ağır regl dönemleri olan kadınlar
•Hamile kadınlar ve ergenler
•Bebekler (özellikle prematüre ya da düşük doğum ağırlıklı olanlar)
•Sık sık kan bağışında bulunan kişiler
•Kanser, gastrointestinal (GI) hastalıklar veya kalp yetmezliği olan bireyler
Demirin sağlık üzerindeki bazı etkileri nelerdir?
Hamile Kadınlar
Hamilelik sırasında kadının vücudundaki kan miktarı artar, bu nedenle hem kendi sağlığı hem de gelişen bebeği için daha fazla demire ihtiyaç duyar. Hamilelikte yeterli demir alınmaması, kadının demir eksikliği anemisi yaşama riskini ve bebeğin düşük doğum ağırlığı, erken doğum ve düşük demir seviyeleri gibi sorunlar yaşama riskini artırır. Ayrıca, yeterli demir alınmaması bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Hamile kadınlar sağlık uzmanlarıyla konuşmalı ve önerilirse demir takviyesi kullanmalıdır.
Bebekler ve Yeni Yürümeye Başlayan Çocuklar
Bebeklik döneminde yaşanan demir eksikliği anemisi, psikolojik gelişimde gecikmelere, sosyal geri çekilmeye ve dikkat toplama yeteneğinde azalmaya yol açabilir. 6 ila 9 aylık yaşa geldiklerinde, tam süreli doğmuş bebekler demirle zenginleştirilmiş katı gıdalar tüketmezler veya demir takviyeli mama içmezlerse demir eksikliği yaşayabilirler.
