K Vitamini Nedir?

K vitamini, 2-metil-1,4-naftokinon adlı ortak kimyasal yapıya sahip bir bileşik ailesinin genel adıdır.
Yağda çözünen bu vitamin, bazı yiyeceklerde doğal olarak bulunur ve besin takviyesi olarak da alınabilir.

K vitamini ailesi şunları içerir:

• Filokinon (K1 vitamini)

• Menakinonlar (K2 vitaminleri): Bu grupta MK-4'ten MK-13'e kadar numaralandırılan bileşikler vardır. Bu numaralar, yan zincir uzunluklarına göre verilir.
  K2 vitaminlerinden en çok araştırılanları MK-4, MK-7 ve MK-9'dur.

K Vitamini Kaynakları

• Filokinon (K1 vitamini), esas olarak yeşil yapraklı sebzelerde bulunur ve beslenme yoluyla en çok alınan K vitamini türüdür.

• Menakinonlar (K2 vitaminleri) ise esas olarak bakteriyel kökenlidir ve hayvansal gıdalarda ve fermente (mayalanmış) yiyeceklerde az miktarda bulunur.

• Özellikle uzun zincirli menakinonlar, insan bağırsaklarında bulunan bakteriler tarafından da üretilir.

• MK-4 formu ise diğerlerinden farklıdır: vücut tarafından, filokinondan (K1 vitamini) dönüştürülerek üretilir ve bu süreçte bakteriler görev almaz.
  
  
  
  

Önerilen K Vitamini Alımı

K vitamini ve diğer besin ögeleri için alım önerileri, Ulusal Akademiler Tıp Enstitüsü Beslenme ve Gıda Kurulu (FNB) tarafından geliştirilen Besin Referans Alımları (DRI) kapsamında sunulmaktadır [3]. DRI, sağlıklı bireylerin besin alımını planlamak ve değerlendirmek için kullanılan referans değerlerdir. Bu değerler yaş ve cinsiyete göre değişir ve şunları içerir:

• Önerilen Günlük Alım (RDA): Neredeyse tüm (%97–98) sağlıklı bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak günlük alım düzeyidir. Genellikle bireyler için dengeli bir diyet planlamakta kullanılır.

• Yeterli Alım (AI): Kanıtların RDA belirlemek için yetersiz olduğu durumlarda, besin yeterliliğini sağladığı varsayılan düzeydir.

• Tahmini Ortalama Gereksinim (EAR): Sağlıklı bireylerin %50'sinin ihtiyacını karşılayacağı tahmin edilen günlük alım düzeyidir. Genellikle toplulukların besin alımı değerlendirmelerinde kullanılır.

• Tolere Edilebilir Üst Alım Düzeyi (UL): Günlük alımda sağlık açısından olumsuz etki yapması beklenmeyen en yüksek düzeydir.

K vitamini için yeterli veri bulunmadığından EAR ve RDA belirlenememiştir. Bunun yerine, sağlıklı bireylerin ortalama alımlarına dayalı olarak tüm yaş grupları için AI değerleri belirlenmiştir.

Bebekler için AI değerleri, sağlıklı emzirilen bebeklerdeki ortalama K vitamini alımına ve Amerikan ile Kanada Pediatri Dernekleri tarafından doğumda K vitamini enjeksiyonu yapılması önerisine dayanmaktadır.

Tabloda yaş aralıkları ile erkek, kadın ve hamilelik, emzirme dönemindeki alınması  önerilen miktarlar yazılmıştır.

K Vitamini Kaynakları

Besinler

K vitamini iki ana formda bulunur:

• Filokinon (K1 vitamini): Bitkisel kaynaklıdır.

• Menakinonlar (K2 vitaminleri, MK-4 – MK-13): Fermente gıdalarda ve hayvansal ürünlerde bulunur.

K1 (Filokinon) İçeren Besinler:

• Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, kara lahana, marul, pazı vb.)

• Bitkisel yağlar (soya, kanola, zeytinyağı)

• Bazı meyveler (kivi, avokado, üzüm)

K2 (Menakinonlar) İçeren Besinler:

• Et, süt ürünleri, yumurta (daha düşük miktarlarda)

• Natto (fermente soya fasulyesi – özellikle MK-7 açısından zengin)

• Peynir gibi diğer fermente gıdalar (içerikleri üretimde kullanılan bakteri türlerine göre değişir)

Not: MK-4, bazı hayvanlar tarafından sentetik bir form olan menadion kullanılarak sentezlenebilir. Bu nedenle, tavuk ve domuz ürünlerinde MK-4 bulunabilir.

ABD'de En Yaygın K Vitamini Kaynakları

Amerikan diyetinde en sık tüketilen K vitamini kaynakları şunlardır:

• Ispanak

• Brokoli

• Iceberg marul (kıvırcık marul)

• Yağlar ve sıvı yağlar, özellikle:

• Soya yağı

• Kanola yağı